Trong ngành cơ khí và chế tạo, vật liệu hàn đóng vai trò then chốt quyết định chất lượng mối nối, độ bền của sản phẩm và hiệu quả sản xuất. Tuy nhiên, nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực sự chú trọng đến việc bảo quản, bảo dưỡng vật liệu hàn đúng cách. Hậu quả là que hàn bị ẩm, dây hàn bị oxy hóa, thuốc hàn giảm chất lượng… dẫn đến mối hàn lỗi, lãng phí chi phí, thậm chí nguy hiểm trong thi công.

Trong bài viết này, Kenta Việt Nam chia sẻ 5 cách bảo dưỡng vật liệu hàn đơn giản nhưng hiệu quả, giúp kéo dài tuổi thọ vật tư, đảm bảo chất lượng mối hàn và tối ưu hiệu quả sản xuất.

1. Bảo quản vật liệu hàn trong môi trường khô ráo, tránh ẩm

Que hàn là loại vật liệu hàn dễ hút ẩm nhất. Lõi thuốc bọc bên ngoài khi bị ẩm sẽ sinh ra khí, bọt hoặc rỗ khí khi hàn, làm giảm độ bền mối hàn.
Cách bảo dưỡng đúng:

• Lưu trữ que hàn trong tủ sấy chuyên dụng hoặc thùng kín có hút ẩm.
  
• Nhiệt độ bảo quản lý tưởng: từ 10 – 25°C, độ ẩm dưới 60%.
  
• Nếu que hàn đã bị hút ẩm (que bị mềm, bong lớp thuốc), cần sấy lại ở nhiệt độ từ 100 – 150°C trong 1–2 tiếng (tùy theo loại que).

2. Bảo vệ vật liệu hàn khỏi bụi bẩn và oxy hóa

Dây hàn MIG/MAG thường được làm từ thép hoặc hợp kim nhôm, có bề mặt rất nhạy cảm với môi trường. Nếu tiếp xúc lâu với không khí ẩm hoặc bụi bẩn, dây hàn dễ bị oxy hóa, ảnh hưởng đến khả năng dẫn điện và độ ổn định của hồ quang.

Cách bảo dưỡng dây hàn:

• Bảo quản cuộn dây hàn trong bao bì gốc hoặc hộp kín, tránh ánh nắng trực tiếp.
  
• Không đặt dây hàn dưới đất hoặc nơi có nước, dầu nhớt, axit…
  
• Khi ngừng sản xuất dài ngày, nên tháo cuộn dây ra khỏi máy và cất vào kho.
  
• Nếu dây có dấu hiệu hoen rỉ, không nên tiếp tục sử dụng vì sẽ gây rỗ bề mặt và mất ổn định hồ quang.

3. Bảo quản vật liệu hàn đúng quy trình

Đối với hàn hồ quang chìm (SAW), thuốc hàn và thuốc trợ dung là vật liệu quan trọng quyết định đến chất lượng mối hàn, đặc biệt với các công trình thép nặng, cầu cảng, kết cấu nhà xưởng…

Cách bảo dưỡng thuốc hàn:

• Đựng thuốc trong bao có lớp chống ẩm hoặc thùng kín.
  
• Không để thuốc tiếp xúc trực tiếp với nền nhà hoặc khu vực có độ ẩm cao.
  
• Nếu thuốc bị ẩm nhẹ, có thể đem sấy khô ở 150°C trong 2–3 giờ trước khi sử dụng..

4. Vệ sinh vật liệu hàn và phụ kiện định kỳ

Bên cạnh việc bảo quản vật liệu hàn, thiết bị hàn như máy hàn, súng hàn, kẹp mass… cũng cần được vệ sinh và bảo dưỡng định kỳ để đảm bảo hiệu suất hoạt động và không làm ảnh hưởng đến vật tư tiêu hao.

Cách vệ sinh và bảo dưỡng:

• Vệ sinh súng hàn, vòi phun sau mỗi ca làm việc để tránh bám xỉ hàn.
  
• Kiểm tra và thay thế dây dẫn, kẹp mass nếu có hiện tượng rỉ sét, đứt mạch.
  
• Bảo dưỡng máy hàn: lau bụi, kiểm tra quạt tản nhiệt, không để máy hoạt động liên tục quá tải.
  

Việc giữ thiết bị sạch sẽ, ổn định giúp giảm tiêu hao vật liệu hàn, đồng thời kéo dài tuổi thọ que, dây và phụ kiện.

5. Ghi nhãn và quản lý kho vật liệu hàn khoa học

Quản lý kho vật tư không chỉ là vấn đề của bộ phận logistics – mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến kỹ thuật và chất lượng sản xuất.

Các nguyên tắc nên áp dụng:

• Phân loại vật liệu hàn rõ ràng theo chủng loại – ngày nhập kho – ngày hết hạn.
  
• Áp dụng nguyên tắc nhập trước xuất trước (FIFO) để đảm bảo dùng đúng hàng còn hạn.
  
• Ghi nhật ký sử dụng vật tư để theo dõi tình trạng hao hụt, bảo dưỡng hoặc thay thế khi cần.
  

Kết luận

Bảo dưỡng vật liệu hàn không chỉ là việc nên làm, mà là yếu tố sống còn đối với các xưởng cơ khí, nhà máy sản xuất, và công trình xây dựng. Việc thực hiện đúng các bước bảo quản, lưu trữ, vệ sinh và ghi nhận vật tư sẽ giúp tiết kiệm chi phí, nâng cao hiệu quả kỹ thuật và tránh các sự cố nguy hiểm.

Hãy biến việc bảo trì vật liệu hàn trở thành một phần trong quy trình sản xuất chuyên nghiệp của doanh nghiệp bạn!